شرایط عقد (نکاح)

از شرایط عقد و شرایط عقد موقت که بر هم تطبیق دارند را می‌توانید در زیر مشاهده کنید که به چند بخش مشخص تقسیم شده و مجموع شرایط قانونی و شرعی عقد صحیح است.

وجود قصد در طرفین:

مانند هر عمل حقوقی دیگر، نکاح نیز تنها در صورتی شکل می گیرد که با قصد و رضایت طرفین صورت پذیرد. برای شکل گیری صحیح نکاح ضروری است طرفین قصد خود را با لفظ ابراز نمایند. همچنین ثبت ازدواج و انجا آزمایش های پزشکی قانونی از دیگر الزاماتی است که طرفین باید مدنظر قرار دهند.

اهلیت:

از نظر حقوقی صغیر، مجنون و سفیه را محجور می نامند این افراد بواسطه ضعف و خللی که در قوای دماغی دارند از نظر حقوقی مورد حمایت واقع می شوند و خود به تنهایی نمیتوانند به شکل مطلق هر عمل حقوقی را واقع سازند.

در مورد سن ازدواج قانون مدنی در ماده 1041 بیان نموده است عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال شمسی و پسر قبل از رسیدن به 15 سال شمسی منوط به اذن ولی (یعنی پدر یا جد پدری) است. مشروط به اینکه مصلحت ازدواج برای فرد در این سن را دادگاه احراز نماید. بنابراین اگر چنین ازدواجی بدون احراز مصلحت از سوی دادگاه صورت گرفته باشد نافذ نیست یعنی در هر صورت دادگاه باید با بررسی و احراز مصلحت ازدواج را تایید نماید. همچنین دختر یا پسر نیز قادرند بعد از رسیدن به سن قانونی ازدواج را تایید یا رد نمایند.

در مورد امکان ازدواج سفیه ابتدا باید دانست منظور از سفیه (غیر رشید) فردی است که در امور مالی خود به شکل عقلایی تصرف نمی کند. به نظر می رسد چون نکاح دارای برخی آثار مالی است ازدواج سفیه غیر نافذ است و باید از سوی ولی او تنفیذ گردد.

در مورد مجنون نیز به علت فقدان قصد انشایی، طبق ماده 73 و 88 قانون امور حسبی اگر مجنون قیم داشته باشد در صورت موافقت پزشک قیم قادر است با اجازه دادستان برای مجنون عقد نکاح منعقد نماید. و در جایی که مجنون دارای ولی قهری است اجازه دادستان لازم نیست و صرف موافقت کارشناس مبنی بر قابل تایید بودن ازدواج برای مجنون کفایت می نماید.

ماده 1043 قانون مدنی در حکمی خاص بیان می نماید نکاح دختر باکره نیازمند اذن ولی او است. حتی اگر به سن بلوغ رسیده باشد. البته ولی نمیتواند بدون عذر موجه مانع از ازدواج دختر گردد زیرا در صورت مخالفت بدون مبنا، دختر قادر است با اقامه دعوا ولایت را از ولی سلب نماید.

معلوم بودن طرفین:

شکل گیری نکاح بر اساس ویژگی ها و شرایط هریک از طرفین است. یعنی از نظر حقوقی شخصیت طرف مقابل که در برگیرنده مجموعه ای از اوصاف و ویژگی های باطنی و ظاهری فرد است، مولفه ای اساسی در تصمیم افراد برای ازدواج محسوب می شود. بنابراین ضروری است طرفین در زمان انشای صیغه نکاح در مورد اینکه با چه کسی ازدواج مینمایند علم داشته باشند. در غیر این صورت ازدواج باطل خواهد بود.

همچنین ممکن است طرفین در زمان ازدواج وجود وصفی خاص را در طرف مقابل شرط نمایند. در این صورت اگر اثبات شود چنین شرطی در طرف وجود نداشته است امکان فسخ نکاح وجود خواهد داشت حتی اگر این شرط در سند نکاح مورد تصریح قرار نگرفته باشد.