طرز تهیه سرکه در خانه – فواید سرکه خانگی در طب اسلامی

سرکه از فرآورده های طبیعی است که در اکثر خانه های ایرانی یافت می شود. بیشترین کاربرد آن به عنوان چاشنی غذاها و تهیه ترشی ها و سالادها می باشد و تاریخچه تولید آن حدوداً به ده هزار سال پیش برمی گردد.

طبع سرکه:

طبیعت سرکه، سرد و خشک است و مصلح آن شیرینی های طبیعی و روغن بادام شیرین می باشد و خود مصلح بسیار از مواد غذایی می باشد.

از آنجائیکه در روایتها و احادیث ائمه اطهار و در منابع طب جامع ایرانی بر استفاده از سرکه بسیار تاکید شده است و کاربرد درمانی زیادی دارد، طرز تهیه آن بصورت خانگی در قالب چهار بخش تقدیم می گردد.

طرز تهیه سرکه خانگی:

فرایند تولید سرکه شامل دو مرحله است که هر دو مرحله طی واکنشی هوازی انجام می گردد یعنی لازم است جریان هوا هر چند به مقدار کم برقرار باشد، در مرحله اول ماده اولیه طی ۵۰ الی ۷۰ روز تخمیر شده و در حالتی شبیه جوشیدن به آرامی له و پوسیده شده و مایع جدا شده از تفاله ماده اولیه در مرحله اول، در مرحله دوم طی ۱۰ الی ۲۰ روز به سرکه ترش تبدیل می گردد. یعنی در مجموع بین دو تا سه ماه زمان برای تهیه سرکه لازم است.

در این بخش طرز تهیه سرکه انگور را توضیح میدهیم:

طرز تهیه سرکه انگور:

اگر انگور اصلاً شیرین نباشد، سرکه تولید نخواهد شد. ابتدا انگورها را بشویید و سپس آنرا در ظرف یا بشکه ای قرار دهید. اگر انگور را چنگ بزنید و لِه کنید و در بشگه بریزید، زمان انجام فرایند تولید سرکه در مرحله اول کاهش می یابد. سپس بسته به میزان شیرینی انگور می بایست مقداری آب داخل بشکه بریزید.

تقریباً به ازای هر یک کیلو انگور شیرین ۱۵۰ الی ۲۰۰ گرم آب به آن اضافه کنید. اگر شیرینی آن کم باشد، میزان آب کمتری نیاز است. بشکه حاوی انگور و آب باید مقداری سرخالی باشد تا کف ایجاد شده بر اثر فعل و انفعالات مربوطه سرریز نشود.

تذکر بسیار مهم:

هرگز در مراحل تولید سرکه نباید درب ظرف یا بشکه را کاملاً به صورت کیپ بگذارید چرا که در صورت در جریان نبودن هوا، هرگز سرکه ترش نخواهد شد.

برخی از خواص سرکه های طبیعی عبارتند از:

• استفاده از سرکه در کنار وعده‌های غذایی باعث رقیق شدن خون شده و به تجزیه چربی‌ها و دفع سموم کمک کرده و سبب کاهش چربی خون می‌شود.
• اسید سیتریک موجود در سرکه، هضم و جذب کلسیم موجود در سرکه و سایر موادغذایی را آسان می‌کند و در سوخت ‌و ساز بدن موثر است.
• سرکه می‌تواند باکتری‌های مضر سیستم گوارشی را از بین ببرد، بنابراین افرادی که در سیستم گوارش خود با مشکلاتی نظیر ‌: یبوست، نفخ، اسهال، دل درد و دفع نامرتب مزاج مواجه‌اند، می‌توانند با مصرف سرکه به رفع این مشکل بپردازند.
• سرکه می‌تواند ترشح اسید معده را متعادل کرده و از بروز گاز معده جلوگیری کند.
• سرکه در رفع جرم دندان و التهاب لثه موثر است. به منظور رفع بوی بد دهان و نیز سفیدی دندان‌ها، هفته‌ای یک بار دندان‌های خود را با مسواک آغشته به سرکه مسواک بزنید.
• در صورتی سرکه می‌تواند در کاهش وزن تأثیرگذار باشد که فرد از رژیم غذایی مناسبی جهت کاهش وزن پیروی کند، در غیر این صورت سرکه تاثیری در کاهش وزن نخواهد داشت.
• بُخور سرکه‌ی رقیق شده در رفع گرفتگی بینی ناشی از سرماخوردگی مؤثر است و سردردی را که در اثر بدی هوای محیط، بخار حمام و زیادی صفرا باشد، معالجه می‌کند.
• سرکه در درمان بوی عرق بدن، قارچ پا و ورم پا موثر است و می‌تواند در رفع احساس گرگرفتگی پاها تاثیر قابل توجهی داشته باشد.
• سرکه ضدعفونی‌کننده قوی است و می‌تواند به عملکرد سم‌زدایی کبد کمک کرده و صفرا را از بین ببرد.
• دوام سرکه نامحدود است. حتی اگر بعد از مدتی کدر شود و رسوب کند، همچنان خاصیت دارد.

برخی از کاربردهای سرکه‌های طبیعی عبارتند از:

⇦ مصرف به عنوان چاشنی غذا
⇦ تهیه ترشی
⇦ تهیه شور و خیار شور
⇦ تهیه سرکه شیره
⇦ تهیه سکنجبین
⇦ مصرف همراه با سالاد
⇦ ضد عفونی‌کردن سبزی
‌‌⇦ شستن و تمیز کردن دندان

تذکر:

با توجه به طبیعت سرکه، افرادی که دارای غلبه سردی هستند باید از مصرف سرکه بپرهیزند و افراد دارای مزاج‌های سرد و خشک یا سرد و تر، کمتر سرکه مصرف نمایند.
لازم به ذکر است سرکه برای مبتلایان به ضعف اعصاب، درد مفاصل و زخم معده نیز مضر است.
این دسته از افراد می‌توانند سرکه را به همراه مصلحات آن مصرف کنند. مثلاً مصرف سکنجبین یا سرکه شیره برای این دسته افراد نیز نافع است.